Konstytucja Republiki Portugalii
uchwalona postanowieniem Zgromadzenia Konstytucyjnego dnia 2.czerwca 2013 roku
PREAMBUA
My Przedstawiciele Narodu Portugalii z uwagi na swoją burzliwą historię, której zwięczeniem było obalenia dyktatury faszystowskiej przez niniejszą konstytucje powołujemy demokratyczną Republikę Portugalii, odwołujacą się do tradycji państwa portugalskiego i jego kultury.
Zgromadzenie Konstytucyjne w osobie pełniących obowiązki Prezydent Republiki Portugalii, Premiera Republiki Portugalii i deputowanych do zgromadzenia Narodowego konstytuują Republike jako niezależne, demokratyczne, wolne i suwerenne państwo prawa.
ZASADY PODSTAWOWE
art.1
Portugalia, zgodnie z wolą swojego ludu konstytuuje się jako niepodległa Republika, oparta na zasadach demokartycznego państwa prawa, szanującego wolność jednostki i godność każdej osoby ludzkiej
art.2
Republika Portugalii jest demokratycznym państwem prawa funkcjonującym w oparciu o suwerenność swojego ludu, zasadzie legitymizmu, demokratycznej organizacji zycia politycznego
art.3
Republika Portugalii gwarantuje wolność zrzeszania się, wolność wypowiedzi, wolność sumienia i pogladów religijnych, wolność mediów
art.4
1. Suwerenem jest lud
2. Lud wykonuje swą władzę bezposrednio w referendach, lub przez swoich przedstawicieli w organach państwa
3. Państwo opiera się na konstytucji
4. Ważność ustaw i innych aktów ustanowionych przez państwo, regiony autonomiczne, władze lokalne oraz przez wszelkie inne podmioty publiczne zależy od ich zgodności z Konstytucją.
art.5
1. Obywatelstwo portugalskie nadaje Prezydent Republiki Portugalii lub osoba przez niego do tego upoważniona, osobą których wymienia ustawa obywatelstwo nadawane jest poza procedurą
2. Każdy obywatel Republiki Portugalii ma prawa i obowiazki wzgledem niej
art.6
Portugalia zajmuje terytorium Portugalii historycznej, oraz terytoria zamorskie Azory i Madery obdazone autonomią
art.7
1. Portugalia jest państwem unitarnym, respektującym prawa terytoriów autonomicznych
2. Azory i Madery mają prawo do posiadania własnych statutów określających ich strukturę polityczno-administracyjną jako część autonomiczna Republiki Portugalii
art.8
Portugalia samodzielnie prowadzi politykę zagraniczną kierujac sie zasadami niepodległości narodowej, poszanowania praw człowieka, praw narodów, równości między państwami, pokojowego rozwiązywania konfliktów międzynarodowych, nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw i współpracy ze wszystkimi innymi narodami w celu emancypacji i rozwoju ludzkości.
art.9
Najwyższym reprezentantem Portugalii w stosunkach miedzynarodowych jest Prezydent Republiki Portugalii
art.10
1. Lud sprawuje władzę polityczną poprzez wybory powszechne, równe, bezpośrednie, okresowe i przeprowadzane w głosowaniu tajnym, poprzez referendum oraz inne formy przewidziane w Konstytucji.
2. Partie polityczne przyczyniają się do organizowania i wyrażania woli ludu, przy poszanowaniu zasad niepodległości narodowej, jedności państwa i demokracji politycznej.
3. Zakazana jest działalnosć partii faszystowskich i komunistycznych, oraz partii zagrazajacych utrwalonemu ładowi społecznemu
art.11
Flagą narodową Republiki, jest Flaga przyjęta przez nią w roku 1910
art.12
Hymnem Portugalii jest ''A Portuguesa''
art.13
1. Jezykami urzędowymi są język portugalski i polski, oraz jezyki mniejszości narodowych
2. Językiem roboczym organów władzy Portugalii jest język polski
art.14
Siedzibą Prezydenta, Rządu i Zgromadzenia Republiki jest Miasto Stołeczne Lizbona
PRAWA I OBOWIAZKI OBYWATELA
art.15
Każdy obywatel jest równy wobec obowiazujacego prawa
art.16
Niedopuszczalna jest dyskryminacja ze względu na rasę, język, pochodzenie, majatek, religię, przekonania polityczne, płeć i oriętacje seksualną, wykształcenie, czy położenie społeczne
art.17
Obywatelom Portugalii pozostajacym za granicą przysługuje ochrona prawna ze strony Republiki Portugalii
art.18
1. Cudzoziemcy i bezpaństwowcy przebywający lub zamieszkali w Portugalii korzystają z tych samych praw i podlegają tym samym obowiązkom, za wyjątkiem praw politycznych
2. Prawa polityczne zostają zrównane osobą, którym został przyznany azyl polityczny, co równoznaczne jest z nadaniem im obywatelstwa Portugalii
art.19
Prawa wynikajace z zapisów tego rozdziału mogą zostac zawieszone na wskutek:
1. wprowadzenia stanu nadzwyczajnego lub klęski żywiołowej
2. wprowadzenia stanu wojny
3. personalnie, przez wyrok skazujacy i prawomocny portugalskiego wymiaru sprawiedliwości
art.20
Wszyscy mają prawo do oporu wobec wszelkich poleceń, które naruszają ich prawa
art.21
Każdy człowiek ma prawo do życia, a kara śmierci nie może zostać wykonana pod żadnym pozorem
art.22
Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, poniżającemu lub nieludzkiemu traktowaniu, który uwłacza jego godnosci ludzkiej
art.23
Wszystkim zapewnia sie prawo do własnej tozsamości, rozwijania swojej wiedzy, dostępu do informacji, kultury, techniki i sztuki; ochrony swojego wizerunku i reputacji; kultywowania swoich tradycji; wolnosci słowa i sumienia; wolności poglądów religijnych
art.24
Pozbawienie obywatelstwa i ograniczenie zdolności prawnej może mieć miejsce wyłącznie w przypadkach i na zasadach przewidzianych w ustawie
art.25
Kara moze dotyczyć jedynie czyny przewidzianego w ustawie
art.26
Mieszkanie, korespondencja i majątek prywatny jest nienaruszalny, gdyż stanowi osobisty majątek swojego posiadacza
art.27
1. Wszyscy mają prawo założyć rodzinę i zawrzeć małżeństwo na zasadzie całkowitej równości
2. Ustawa ustanowi warunki zawarcia małżeństwa i skurki jego rozwiazania na drodze śmierci czy rozwodu
3. Adopcja jest regulowana i chroniona przez ustawę
PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALII
art.28
Prezydent Republiki jest wybierany w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez obywateli portugalskich ujętych w spisie wyborców
art.29
Prezydent reprezentuje wolnosć państwa i jego ciągłosć, i jedność. Jest najwyższym dyplomatą, oraz stoi na straży Konstytucji. Jest Najwyższym Dowódcą Sił Zbrojnych Portugalii
art.30
Zarówno ierne, jak i czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi Portugalii
art.31
Nikt nie może byc wybrany częściej niz dwa razy pod rząd na urzad prezydenta
art.32
1. Prezydent może zrzac sie swojej funkcji, oraz może zostać odowłany gdy przekroczy swoje kompetencje wynikajace z Konstytucji lub zostanie postawiony przed Sad NAjwyższy, lub gdy nie jest w stanie wykonywac swoją funkcję
2. O odowołaniu Prezydenta decyduje Zgromadzenie Republiki 2/3 swoich głosów
art.33
1. Wybory powinny się odbyc w przeciagu ośmiu dni od wygaśnięcia kadencji
2. Na urząd zostaje wybrany kandydat który otrzyma więcej niż 50% głosów
3. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzyma wystarczającej liczby głosów, przeprowadza się ponowne głosowanie w ciągu dwuch dni następujących po pierwszym głosowaniu.
4. W ponownym głosowaniu biorą udział tylko ci dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie wycofali swojej kandydatury.
art.34
Nowo wybrany Prezydent obejmuje swoją funkcję po złozeniu przysięgi "na honor, konstytucje, prawo moralne i odpowiedzialność przed historią i Narodem" przed Zgromadzeniem Republiki i Narodem, oraz jeżeli to możliwe ustepującym Prezydentem
art.35
Kadencja trwa pięć miesiacy i kończy się objeciem urzędu przez nowo wybranego Prezydenta, a w przypadku opróżnienia urzędu, nowo wybrany Prezydent Republiki rozpoczyna nową kadencję.
art.36
1. Prezydent odpowiada przed Trybunałem Stanu, który tworzą parlamentarzyści i sędziowie Sądu Najwyższego
2. Skazanie powoduje złożenie z urzędu i niemożność ponownego wyboru.
art.37
Prezydent Republiki może zrzec się mandatu w orędziu skierowanym do Zgromadzenia Republiki
art.38
W razie gdy Prezydent nie jest w stanie sprawować swoja funkcję Przewodniczący Zgromadzenia Republiki przejmuje jego funkcje jako pełniący obowiązki Prezydenta
art.39
Do kompetencji Prezydenta Republiki należy:
-przewodniczenie Radzie Państwa;
-wyznaczanie zgodnie z ustawą wyborczą daty wyborów: Prezydenta Republiki, deputowanych do Zgromadzenia Republiki, oraz deputowanych do Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych;
-zwoływanie Zgromadzenia Republiki w trybie nadzwyczajnym i na pierwsze posiedzenie rozpoczynajace kadencje;
-zwracanie się z orędziem do Zgromadzenia Republiki i Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych;
-rozwiązywanie Zgromadzenia Republiki gdy to nie powoła rzadu, nie uchwali budżetu, nie funkcjonuje zgodnie z postanowieniami Konstytucji
-powoływanie Premiera zgodnie z sugestia Zgromadzenia Republiki
-dymisjonowanie Rządu, odwoływanie Premiera gdy skończy sie kadencja Zgromadzenia Republiki, lub Rzad nie funkcjonuje, lub traci poparcie Zgromadzenia Republiki
-powoływanie i odwoływanie członków Rządu na wniosek Premiera;
- rozwiązywanie organów władzy regionów autonomicznych z godnie z postanowieniami ustaw Zgromadzenia Republiki
-powoływanie Sędziów Sądu Najwyższego, oraz Prokuratora Krajowego na wniosek Zgromadzenia Republiki
-powoływanie i odwoływanie na wniosek Rządu Szefa Sił Zbrojnych Republiki.
-sprawowanie funkcji Najwyższego Dowódcy Sił Zbrojnych;
-promulgowanie ustaw, podpisywanie uchwał Zgromadzenia Republiki zatwierdzających umowy międzynarodowe
-rozpisywanie referendów i wyborów
-inicjatywa ustawodawcza
-wprowadzanie stanu wojennego lub stanu wyjątkowego, lub satnu klęski żywiołowej
-wypowiadanie się na temat wszelkich sytuacji zagrażających istnieniu Republiki;
-darowanie i łagodzenie kar
-występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskiem o prewencyjną kontrolę konstytucyjności norm zawartych w ustawach i umowach międzynarodowych;
-występowanie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niekonstytucyjności norm prawnych
-nadawanie odznaczeń na zasadach określonych w ustawie oraz sprawowanie funkcji wielkiego mistrza portugalskich orderów honorowych.
art.40
1. Prezydent powołuje ambasadorów, specjalnych wysłanników Republiki
2. Prezydent przyjmuje ambasadorów, oraz specjalnych wysłanników państw trzecich
3. Prezydent ratyfikuje umowy międzynarodowe
art.41
Prezydent ma prawo weta w stosunku do ustaw i uchwał Zgromadzenia epubliki za wyjatkiem tych które:
1. powołują Premiera i Rząd lub wyrażają wotum nieufności
2. ustawy budżetowej
3. umów międzynarodowych
ZGROMADZENIE REPUBLIKI
art.42
Zgromadzenie Republiki jest portugalskim zgromadzeniem parlamentarnym, o jednoizbowej strukturze, któremu przewodniczy Przewodniczący Zgromadzenia Republiki
art.43
Zgromadzenie Republiki liczy maksimum 7 deputowanych, dysponujacych równą siłą głosów
art.44
Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom portugalskim posiadającym prawo wybierania, z zastrzeżeniem ograniczeń określonych w ustawie wyborczej
art.45
Kandydaci zgłaszani są przez partie polityczne lub osobiście
art.46
Deputowani reprezentują cały kraj i interes całego Narodu
art.47
Kadencja trwa trzy miesiące i rozpoczyna się z dniem I Posiedzenia Zgromadzenia i trwa do I Posiedzenia Zgromadzenia kolejnej kadencji
art.48
Do uprawnień deputowanych należy
-zgłaszanie projektów zmian konstytucji i inicjatywa ustawodawcza
-uczestniczenie i zabieranie głosu w debatach parlamentarnych i głosowaniach
-kierowanie zapytań do członków Rządu
art.49
Do kompetencji Zgromadzenia należy
-głosowanie za zmianami Konstytucji
-uchwalanie statutów polityczno-administracyjnych regionów autonomicznych
-uchwalanie ustaw i uchwał
-wyznaczanie Premiera i Przewodniczącego Zgromadzenia Republiki
-odwoływanie Rządu i jego członków przez wotum nieufnosci i kontrola Rządu, i ocena jego programu
-uchwalanie wotum zaufania dla Rządu
-zatwierdzanie traktatów międzynarodowych
-proponowanie Prezydentowi Republiki poddania pod referendum spraw o znaczeniu ogólnonarodowym
-udzielanie Prezydentowi Republiki upoważnień do wypowiedzenia wojny lub zawarcia pokoju
-głosowanie nad ustawą budżetową
-odowływanie Prezydenta Republiki i stwierdzanie niezdolnosci do wykonywania funkcji
-decyzja o utracie i odzyskiwaniu obywatelstwa portugalskiego
RZĄD i PREMIER
art.50
Rząd jest organem prowadzącym ogólną politykę kraju i najwyższym organem administracji
art.51
Na czele Rządu stoi Premier, a wjego skład wchodzą Ministrowie, oraz jeżeli to koniecznie Sekretarzowie Stanu
art.52
Ministerstwa są tworzone i likwidowane w drodze uchwały Zgromadzenia Republiki na wniosek Premiera
art.53
Rząd jest powoływany przez Prezydenta Republiki zgodnie z uchwałami i wskazówkami Zgromadzenia Republiki
art.54
Dymisję Rządu powoduje:
1. rozpoczęcie nowej kadencji parlamentu i przeprowadzenie kolejnych wyborów parlamentarnych
2. przyjęcie przez Prezydenta Republiki prośby o dymisję przedstawionej przez Premiera
3. śmierć lub długotrwałe problemy zdrowotne Premiera uniemożliwiające mu sprawowanie funkcji
4. odrzucenie programu Rządu przez Zgromadzenie
5. nieprzyjęcie wniosku o uchwalenie wotum zaufania
art.55
Prezydent Republiki może odwołać Rząd jedynie wtedy, gdy okazuje się to konieczne dla zapewnienia prawidłowego działania instytucji demokratycznych, lub gdy rząda tego Zgromadzenie Republiki
art.56
Kompetencje ministerstw określa uchwała je powołujaca, oraz rozporzadzenia Premiera
art.57
1. Premier mianuje Prezesa Sądu Najwyższego z posród sędziów Sądu Najwyższego
2. Gdy w Republice nie ma wystarczajacej liczby sędziów ich rolę pełnia Premier i Prezydent
POSTANOWIENIA KOŃCOWE I PRZEJSCIOWE
art.58
Pierwsza Kadencja Zgromadzenia Narodowego jest zobligowana do podjęcia ustawy o Ustroju Sądownictwa, ustawy o Obywatelstwie i Ustawy Wyborczej, i ustawy o zasadach zmiany Konstytucji
art.59
Do podjecia niniejszej ustawy zasadniczej zobligowani są
pełniący obowiazki Prezydenta Republiki António Óscar de Fragoso Carmona
pełniąca obowiązki Premiera Republiki Maria Ana Rodrigues Pais
pełniący obowązki deputowanych Mario Vasko Nobre da Silva
art.60
Wyzej wymienieni pełnią swoje obowiązki do momentu wybrania konstytucyjnych organów władzy
art.61
Ustawa wchodzi w życie z dniem przyjęcia jej przez Zgromadzenie
uchwalona postanowieniem Zgromadzenia Konstytucyjnego dnia 2.czerwca 2013 roku
PREAMBUA
My Przedstawiciele Narodu Portugalii z uwagi na swoją burzliwą historię, której zwięczeniem było obalenia dyktatury faszystowskiej przez niniejszą konstytucje powołujemy demokratyczną Republikę Portugalii, odwołujacą się do tradycji państwa portugalskiego i jego kultury.
Zgromadzenie Konstytucyjne w osobie pełniących obowiązki Prezydent Republiki Portugalii, Premiera Republiki Portugalii i deputowanych do zgromadzenia Narodowego konstytuują Republike jako niezależne, demokratyczne, wolne i suwerenne państwo prawa.
ZASADY PODSTAWOWE
art.1
Portugalia, zgodnie z wolą swojego ludu konstytuuje się jako niepodległa Republika, oparta na zasadach demokartycznego państwa prawa, szanującego wolność jednostki i godność każdej osoby ludzkiej
art.2
Republika Portugalii jest demokratycznym państwem prawa funkcjonującym w oparciu o suwerenność swojego ludu, zasadzie legitymizmu, demokratycznej organizacji zycia politycznego
art.3
Republika Portugalii gwarantuje wolność zrzeszania się, wolność wypowiedzi, wolność sumienia i pogladów religijnych, wolność mediów
art.4
1. Suwerenem jest lud
2. Lud wykonuje swą władzę bezposrednio w referendach, lub przez swoich przedstawicieli w organach państwa
3. Państwo opiera się na konstytucji
4. Ważność ustaw i innych aktów ustanowionych przez państwo, regiony autonomiczne, władze lokalne oraz przez wszelkie inne podmioty publiczne zależy od ich zgodności z Konstytucją.
art.5
1. Obywatelstwo portugalskie nadaje Prezydent Republiki Portugalii lub osoba przez niego do tego upoważniona, osobą których wymienia ustawa obywatelstwo nadawane jest poza procedurą
2. Każdy obywatel Republiki Portugalii ma prawa i obowiazki wzgledem niej
art.6
Portugalia zajmuje terytorium Portugalii historycznej, oraz terytoria zamorskie Azory i Madery obdazone autonomią
art.7
1. Portugalia jest państwem unitarnym, respektującym prawa terytoriów autonomicznych
2. Azory i Madery mają prawo do posiadania własnych statutów określających ich strukturę polityczno-administracyjną jako część autonomiczna Republiki Portugalii
art.8
Portugalia samodzielnie prowadzi politykę zagraniczną kierujac sie zasadami niepodległości narodowej, poszanowania praw człowieka, praw narodów, równości między państwami, pokojowego rozwiązywania konfliktów międzynarodowych, nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw i współpracy ze wszystkimi innymi narodami w celu emancypacji i rozwoju ludzkości.
art.9
Najwyższym reprezentantem Portugalii w stosunkach miedzynarodowych jest Prezydent Republiki Portugalii
art.10
1. Lud sprawuje władzę polityczną poprzez wybory powszechne, równe, bezpośrednie, okresowe i przeprowadzane w głosowaniu tajnym, poprzez referendum oraz inne formy przewidziane w Konstytucji.
2. Partie polityczne przyczyniają się do organizowania i wyrażania woli ludu, przy poszanowaniu zasad niepodległości narodowej, jedności państwa i demokracji politycznej.
3. Zakazana jest działalnosć partii faszystowskich i komunistycznych, oraz partii zagrazajacych utrwalonemu ładowi społecznemu
art.11
Flagą narodową Republiki, jest Flaga przyjęta przez nią w roku 1910
art.12
Hymnem Portugalii jest ''A Portuguesa''
art.13
1. Jezykami urzędowymi są język portugalski i polski, oraz jezyki mniejszości narodowych
2. Językiem roboczym organów władzy Portugalii jest język polski
art.14
Siedzibą Prezydenta, Rządu i Zgromadzenia Republiki jest Miasto Stołeczne Lizbona
PRAWA I OBOWIAZKI OBYWATELA
art.15
Każdy obywatel jest równy wobec obowiazujacego prawa
art.16
Niedopuszczalna jest dyskryminacja ze względu na rasę, język, pochodzenie, majatek, religię, przekonania polityczne, płeć i oriętacje seksualną, wykształcenie, czy położenie społeczne
art.17
Obywatelom Portugalii pozostajacym za granicą przysługuje ochrona prawna ze strony Republiki Portugalii
art.18
1. Cudzoziemcy i bezpaństwowcy przebywający lub zamieszkali w Portugalii korzystają z tych samych praw i podlegają tym samym obowiązkom, za wyjątkiem praw politycznych
2. Prawa polityczne zostają zrównane osobą, którym został przyznany azyl polityczny, co równoznaczne jest z nadaniem im obywatelstwa Portugalii
art.19
Prawa wynikajace z zapisów tego rozdziału mogą zostac zawieszone na wskutek:
1. wprowadzenia stanu nadzwyczajnego lub klęski żywiołowej
2. wprowadzenia stanu wojny
3. personalnie, przez wyrok skazujacy i prawomocny portugalskiego wymiaru sprawiedliwości
art.20
Wszyscy mają prawo do oporu wobec wszelkich poleceń, które naruszają ich prawa
art.21
Każdy człowiek ma prawo do życia, a kara śmierci nie może zostać wykonana pod żadnym pozorem
art.22
Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, poniżającemu lub nieludzkiemu traktowaniu, który uwłacza jego godnosci ludzkiej
art.23
Wszystkim zapewnia sie prawo do własnej tozsamości, rozwijania swojej wiedzy, dostępu do informacji, kultury, techniki i sztuki; ochrony swojego wizerunku i reputacji; kultywowania swoich tradycji; wolnosci słowa i sumienia; wolności poglądów religijnych
art.24
Pozbawienie obywatelstwa i ograniczenie zdolności prawnej może mieć miejsce wyłącznie w przypadkach i na zasadach przewidzianych w ustawie
art.25
Kara moze dotyczyć jedynie czyny przewidzianego w ustawie
art.26
Mieszkanie, korespondencja i majątek prywatny jest nienaruszalny, gdyż stanowi osobisty majątek swojego posiadacza
art.27
1. Wszyscy mają prawo założyć rodzinę i zawrzeć małżeństwo na zasadzie całkowitej równości
2. Ustawa ustanowi warunki zawarcia małżeństwa i skurki jego rozwiazania na drodze śmierci czy rozwodu
3. Adopcja jest regulowana i chroniona przez ustawę
PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALII
art.28
Prezydent Republiki jest wybierany w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez obywateli portugalskich ujętych w spisie wyborców
art.29
Prezydent reprezentuje wolnosć państwa i jego ciągłosć, i jedność. Jest najwyższym dyplomatą, oraz stoi na straży Konstytucji. Jest Najwyższym Dowódcą Sił Zbrojnych Portugalii
art.30
Zarówno ierne, jak i czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi Portugalii
art.31
Nikt nie może byc wybrany częściej niz dwa razy pod rząd na urzad prezydenta
art.32
1. Prezydent może zrzac sie swojej funkcji, oraz może zostać odowłany gdy przekroczy swoje kompetencje wynikajace z Konstytucji lub zostanie postawiony przed Sad NAjwyższy, lub gdy nie jest w stanie wykonywac swoją funkcję
2. O odowołaniu Prezydenta decyduje Zgromadzenie Republiki 2/3 swoich głosów
art.33
1. Wybory powinny się odbyc w przeciagu ośmiu dni od wygaśnięcia kadencji
2. Na urząd zostaje wybrany kandydat który otrzyma więcej niż 50% głosów
3. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzyma wystarczającej liczby głosów, przeprowadza się ponowne głosowanie w ciągu dwuch dni następujących po pierwszym głosowaniu.
4. W ponownym głosowaniu biorą udział tylko ci dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie wycofali swojej kandydatury.
art.34
Nowo wybrany Prezydent obejmuje swoją funkcję po złozeniu przysięgi "na honor, konstytucje, prawo moralne i odpowiedzialność przed historią i Narodem" przed Zgromadzeniem Republiki i Narodem, oraz jeżeli to możliwe ustepującym Prezydentem
art.35
Kadencja trwa pięć miesiacy i kończy się objeciem urzędu przez nowo wybranego Prezydenta, a w przypadku opróżnienia urzędu, nowo wybrany Prezydent Republiki rozpoczyna nową kadencję.
art.36
1. Prezydent odpowiada przed Trybunałem Stanu, który tworzą parlamentarzyści i sędziowie Sądu Najwyższego
2. Skazanie powoduje złożenie z urzędu i niemożność ponownego wyboru.
art.37
Prezydent Republiki może zrzec się mandatu w orędziu skierowanym do Zgromadzenia Republiki
art.38
W razie gdy Prezydent nie jest w stanie sprawować swoja funkcję Przewodniczący Zgromadzenia Republiki przejmuje jego funkcje jako pełniący obowiązki Prezydenta
art.39
Do kompetencji Prezydenta Republiki należy:
-przewodniczenie Radzie Państwa;
-wyznaczanie zgodnie z ustawą wyborczą daty wyborów: Prezydenta Republiki, deputowanych do Zgromadzenia Republiki, oraz deputowanych do Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych;
-zwoływanie Zgromadzenia Republiki w trybie nadzwyczajnym i na pierwsze posiedzenie rozpoczynajace kadencje;
-zwracanie się z orędziem do Zgromadzenia Republiki i Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych;
-rozwiązywanie Zgromadzenia Republiki gdy to nie powoła rzadu, nie uchwali budżetu, nie funkcjonuje zgodnie z postanowieniami Konstytucji
-powoływanie Premiera zgodnie z sugestia Zgromadzenia Republiki
-dymisjonowanie Rządu, odwoływanie Premiera gdy skończy sie kadencja Zgromadzenia Republiki, lub Rzad nie funkcjonuje, lub traci poparcie Zgromadzenia Republiki
-powoływanie i odwoływanie członków Rządu na wniosek Premiera;
- rozwiązywanie organów władzy regionów autonomicznych z godnie z postanowieniami ustaw Zgromadzenia Republiki
-powoływanie Sędziów Sądu Najwyższego, oraz Prokuratora Krajowego na wniosek Zgromadzenia Republiki
-powoływanie i odwoływanie na wniosek Rządu Szefa Sił Zbrojnych Republiki.
-sprawowanie funkcji Najwyższego Dowódcy Sił Zbrojnych;
-promulgowanie ustaw, podpisywanie uchwał Zgromadzenia Republiki zatwierdzających umowy międzynarodowe
-rozpisywanie referendów i wyborów
-inicjatywa ustawodawcza
-wprowadzanie stanu wojennego lub stanu wyjątkowego, lub satnu klęski żywiołowej
-wypowiadanie się na temat wszelkich sytuacji zagrażających istnieniu Republiki;
-darowanie i łagodzenie kar
-występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskiem o prewencyjną kontrolę konstytucyjności norm zawartych w ustawach i umowach międzynarodowych;
-występowanie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niekonstytucyjności norm prawnych
-nadawanie odznaczeń na zasadach określonych w ustawie oraz sprawowanie funkcji wielkiego mistrza portugalskich orderów honorowych.
art.40
1. Prezydent powołuje ambasadorów, specjalnych wysłanników Republiki
2. Prezydent przyjmuje ambasadorów, oraz specjalnych wysłanników państw trzecich
3. Prezydent ratyfikuje umowy międzynarodowe
art.41
Prezydent ma prawo weta w stosunku do ustaw i uchwał Zgromadzenia epubliki za wyjatkiem tych które:
1. powołują Premiera i Rząd lub wyrażają wotum nieufności
2. ustawy budżetowej
3. umów międzynarodowych
ZGROMADZENIE REPUBLIKI
art.42
Zgromadzenie Republiki jest portugalskim zgromadzeniem parlamentarnym, o jednoizbowej strukturze, któremu przewodniczy Przewodniczący Zgromadzenia Republiki
art.43
Zgromadzenie Republiki liczy maksimum 7 deputowanych, dysponujacych równą siłą głosów
art.44
Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom portugalskim posiadającym prawo wybierania, z zastrzeżeniem ograniczeń określonych w ustawie wyborczej
art.45
Kandydaci zgłaszani są przez partie polityczne lub osobiście
art.46
Deputowani reprezentują cały kraj i interes całego Narodu
art.47
Kadencja trwa trzy miesiące i rozpoczyna się z dniem I Posiedzenia Zgromadzenia i trwa do I Posiedzenia Zgromadzenia kolejnej kadencji
art.48
Do uprawnień deputowanych należy
-zgłaszanie projektów zmian konstytucji i inicjatywa ustawodawcza
-uczestniczenie i zabieranie głosu w debatach parlamentarnych i głosowaniach
-kierowanie zapytań do członków Rządu
art.49
Do kompetencji Zgromadzenia należy
-głosowanie za zmianami Konstytucji
-uchwalanie statutów polityczno-administracyjnych regionów autonomicznych
-uchwalanie ustaw i uchwał
-wyznaczanie Premiera i Przewodniczącego Zgromadzenia Republiki
-odwoływanie Rządu i jego członków przez wotum nieufnosci i kontrola Rządu, i ocena jego programu
-uchwalanie wotum zaufania dla Rządu
-zatwierdzanie traktatów międzynarodowych
-proponowanie Prezydentowi Republiki poddania pod referendum spraw o znaczeniu ogólnonarodowym
-udzielanie Prezydentowi Republiki upoważnień do wypowiedzenia wojny lub zawarcia pokoju
-głosowanie nad ustawą budżetową
-odowływanie Prezydenta Republiki i stwierdzanie niezdolnosci do wykonywania funkcji
-decyzja o utracie i odzyskiwaniu obywatelstwa portugalskiego
RZĄD i PREMIER
art.50
Rząd jest organem prowadzącym ogólną politykę kraju i najwyższym organem administracji
art.51
Na czele Rządu stoi Premier, a wjego skład wchodzą Ministrowie, oraz jeżeli to koniecznie Sekretarzowie Stanu
art.52
Ministerstwa są tworzone i likwidowane w drodze uchwały Zgromadzenia Republiki na wniosek Premiera
art.53
Rząd jest powoływany przez Prezydenta Republiki zgodnie z uchwałami i wskazówkami Zgromadzenia Republiki
art.54
Dymisję Rządu powoduje:
1. rozpoczęcie nowej kadencji parlamentu i przeprowadzenie kolejnych wyborów parlamentarnych
2. przyjęcie przez Prezydenta Republiki prośby o dymisję przedstawionej przez Premiera
3. śmierć lub długotrwałe problemy zdrowotne Premiera uniemożliwiające mu sprawowanie funkcji
4. odrzucenie programu Rządu przez Zgromadzenie
5. nieprzyjęcie wniosku o uchwalenie wotum zaufania
art.55
Prezydent Republiki może odwołać Rząd jedynie wtedy, gdy okazuje się to konieczne dla zapewnienia prawidłowego działania instytucji demokratycznych, lub gdy rząda tego Zgromadzenie Republiki
art.56
Kompetencje ministerstw określa uchwała je powołujaca, oraz rozporzadzenia Premiera
art.57
1. Premier mianuje Prezesa Sądu Najwyższego z posród sędziów Sądu Najwyższego
2. Gdy w Republice nie ma wystarczajacej liczby sędziów ich rolę pełnia Premier i Prezydent
POSTANOWIENIA KOŃCOWE I PRZEJSCIOWE
art.58
Pierwsza Kadencja Zgromadzenia Narodowego jest zobligowana do podjęcia ustawy o Ustroju Sądownictwa, ustawy o Obywatelstwie i Ustawy Wyborczej, i ustawy o zasadach zmiany Konstytucji
art.59
Do podjecia niniejszej ustawy zasadniczej zobligowani są
pełniący obowiazki Prezydenta Republiki António Óscar de Fragoso Carmona
pełniąca obowiązki Premiera Republiki Maria Ana Rodrigues Pais
pełniący obowązki deputowanych Mario Vasko Nobre da Silva
art.60
Wyzej wymienieni pełnią swoje obowiązki do momentu wybrania konstytucyjnych organów władzy
art.61
Ustawa wchodzi w życie z dniem przyjęcia jej przez Zgromadzenie